Mọt đục cành là một trong những loài sâu hại chính trong vườn cà phê ở giai đoạn kiến thiết cơ bản khiến những cành cà bị mọt tấn công thường phải cắt bỏ gây ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây cà phê. Để phòng trừ mọt đục cành, trước tiên bà con hãy cùng tìm hiểu về đặc tính sinh trưởng cũng như tập tính sinh hoạt của loài sâu hại này để đưa ra những biện pháp phòng trừ hữu hiệu nhất nhé.
Đặc điểm hình thái.
Mọt đục cành có tên khoa học là Xyleborus morstatti Hag.
Mọt trưởng thành là một loài bọ cánh cứng rất nhỏ có hình bầu dục. Con cái thường có màu đen bóng còn con đực thường có màu nâu xám dài. Chiều dài cơ thể thường gấp đôi chiều rộng. con cái thường dài từ 1,4 đến 1,9 mm còn con đực thường nhỏ hơn và không có cánh dài. Con đực thường chỉ có chiều dài từ 0,8 đến 1,1 mm. Trên mình của mọt thường có xuất hiện những sợi lông mềm mại có màu hung, có thấy rõ ràng khi nhìn qua kính lúp.
Trứng của mọt thường có màu trắng, thân mình thường có kích thước rộng khoảng 0,3 mm và có chiều dài là 0,5 mm. Khi ấu trùng nở ra thì sâu non thường có chiều dài thân khoảng 2 mm, cơ thể có màu trắng kem phần đầu có màu nâu nhạt và không có chân. Con nhộng thường có màu trắng kem và có chiều dài gần bằng con trưởng thành.
Tác hại.
Mọt đục cành thường xuất hiện chủ yếu vào mùa khô hoặc cuối mùa mưa. Thời điểm bắt đầu phá hoại của mọt thường vào khoảng tháng 9, tháng 10 và thời điểm bùng phát mạnh thường vào tháng 12 tới tháng 1.
Mọt đục cành thường xuất hiện nhiều nhất ở giai đoạn kiến thiết cơ bản của cây. Thông thường vào lúc cao điểm tỉ lệ mọt đục cành xuất hiện giao động từ 10 đến 38%. Sau khi mọt xuất hiện khoảng 3 đến 4 tháng thì bùng phát mạnh nhất.
Tập tính sinh hoạt.
Mọc đục cành thường chọn đục cành tơ hoặc bên hông chồi vượt. Khi tấn công chúng đục một lỗ nhỏ ở bến dưới cành và làm thành một tổ rỗng. Mọt đục vào cành làm ảnh hưởng đến tượng tầng và mạch dẫn của cây khiến cành bị tấn công khô héo và chết. Sau khi mọt tấn công cây được chia thành 3 giai đoạn chủ yếu như sau:
Khi mới mọt đục cành thì các vẩy bao quanh của các đốt cành thường đen lại. Những lá mọc ở gần vị trí bị đục sẽ bị rụng, nhất là những cặp lá ở đầu cành.
Tiếp đến cành bắt đầu xuất hiện sự héo rũ và trên cành bị đục chỉ còn lại vài cặp lá.
Cuối cùng cành sẽ héo khô và chết. Trong giai đoạn 3 này, đa số mọt thường đã vũ hóa và thoát ra ngoài.
Vòng đời của mọt đục cành thường từ 31 đến 48 ngày. Trứng chiếm từ 5 đến 6 ngày. Sâu non thường từ 12 đến 15 ngày. Nhộng chiếm 7 đến 8 ngày và con trưởng thành sống được từ 16 đến 19 ngày. Mọt đục cành thường sống trên các loại cây như bơ, ca cao, xoài. Các cây như muồng hoa vàng hạt to, đậu săng là những cây ký chủ của mọt đục cành nên bà con cần chú ý.
Biện pháp phòng trừ.
Mọt đục cành tấn công thường khiến cây giảm năng suất, việc điều trị mọt đục cành thường rất khó khăn. Thông thường khi bị mọt tấn công mạnh thì bà con thường chọn lựa cách chặt bỏ cành nên biện pháp phòng mọt cành cho cây cà phê cần được đảm bảo ngay từ đầu.
Bà con cần chú ý làm vệ sinh các loại cây dại xung quanh vườn để giảm thiểu bớt các ký chủ của mọt cành. Nếu phát hiện những cành bị mọt hại thì cần tìm diệt sâu non ngay từ đầu.
Sử dụng các loại thuốc lưu dẫn có tính thấm thấu cao để diệt mọt trưởng thành. Một số thuốc có thể sử dụng như Mospilan 3 EC(400 ml/200 lit nước), Wellof 330EC (500 ml/200 lit nước), Nurelle D 25/2.5 EC (500 ml/200 lit nước), …. Bà con có thể tham khảo thêm một số thuốc đặc trị tại cửa hàng thuốc BVTV tại địa phương.
