Cây ca cao là một cây công nghiệp nhiệt đới dài ngày, việc chọn giống ca cao cực kỳ quan trọng trong quá trình trồng, nếu chọn phải giống kém sẽ khiến thiệt hại lâu dài, nếu quyết định trồng lại chúng ta sẽ mất rất nhiều công sức, tiền bạc. Chính vì vậy trước khi gieo trồng chúng ta cần chọn giống ca cao đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn dưới đây:
- Cây giống cần sinh trưởng khỏe, được nhân giống từ những cây mẹ tốt nhất.
- Cây có khả năng cho chống chịu, thích nghi tốt, sớm cho quả và đạt năng suất cao.
- Trọng lượng hạt khô trung bình phải lớn hơn 1g/hạt, hạt tương đối đồng đêu.
- Phần vỏ chiếm từ 10- 12 % và hàm lượng chất béo trong nội nhũ không dưới 55%.
- Trọng lượng hạt khô trên mỗi quả cao, số lượng quả cho 1 kg hạt càng thấp thì chứng tỏ giống càng đạt tiêu chuẩn. Điều này chứng tỏ rằng kích thước hạt lớn giúp tiết kiệm công thu hái nhiều hơn.
- Giống ca cao cần có khả năng kháng hoặc chống chịu được với các loại sâu bệnh tại địa phương.
- Giống có khả năng thích nghi với điều kiện khí hậu tại địa phương như khô hạn kéo dài, ngập úng hay đất chua.
Với những tiêu chuẩn chọn giống ca cao trên và quá trình thực nghiệm tại nhiều vùng đất khác nhau thì Viện Eakmat đã chọn lựa được một hệ thống giống ca cao từ các dòng vô tính hoặc hạt lai F1 để bà con dễ dàng chọn lựa như sau:
- Hạt lại F1: Các dòng bố mẹ đã được chọn lọc và xuất phát từ thượng nguồn Amazon như:
- IMC (Iquitos Mixed Calabacillo) sinh trưởng chủ yếu tại hòn đảo Amazon tại Peru.
- NA: sinh trưởng chủ yếu tại vườn bán hoang dã dọc bờ song Nanay, gần Iquitos không bị bệnh tua mực.
- PA: sinh trưởng chủ yếu tại hướng tây gần làng Parinari trên song Maraon.
- SCA: sinh trưởng chủ yếu ỏ Scavina thượng nguồn Amazon.
Các giống ca cao từ hạt lai F1 thường có khả năng cho quả sớm, sau 3 năm trồng giống đã có khả năng cho năng suất, sớm hơn so với các giống truyền thống tới 2 năm. Giống đạt năng suất cao nhất vào năm thứ 9 sau khi trồng trong khi đó các giống truyền thống phải sau 5 năm mới bắt đầu cho trái và đạt năng suất cao nhất sau 11 năm trồng. Việc rút ngắn thời gian ra quả giúp bà con nông dân nhanh chóng đạt hiệu quả kinh tế hơn.
Năng suất của các giống ca cao từ Hạt lai F1 đạt năng suất cao gấp 2 lần so với giống truyền thống, cho dù ở điều kiện khô hạn hay mùa khô kéo dài chúng vẫn có khả năng cho trái. Giống cho năng suất ổn định, không bị mất năng suất cách năm nên bà con không sợ bị mất mùa.
Hạt lai F1 được sản xuất bằng phương pháp hữu tính, nhân giống bằng hạt nên dễ dàng sản xuất và phối giống hơn các dòng vô tính.
- Dòng vô tính.
Giống ca cao này sẽ được chọn lọc từ những quần thể giống tốt nhất, có thể xác định được dòng bố mẹ hoặc một số cá thể không xác định được bố mẹ nhưng được điều tra và tuyển chọn kĩ càng.
Các dòng vô tính được kế thừa tất cả các đặc tính của cây mẹ nhờ các phương pháp nhân giống vôt tính như chiết, ghép hoặc giâm cành. Các giống sẽ cho độ đồng đều cao tại vườn từ năng suất, chất lượng và cả khả năng sinh trưởng nên dễ dàng chăm sóc.
Các giống ca cao được chọn lựa từ dòng vô tính có tiềm năng phát triển nhất hiện nay là TD1, TD2, TD3, TD4, TD5, TD6, TD8, TD10 và TD14 với khả năng cho năng suất từ 2- 5 tấn/ha.
Tùy vào điều kiện sinh thái và khả năng chăm sóc ở từng vùng bà con nên chọn những dòng giống thích hợp để cây ca cao được sinh trưởng tốt nhất nhằm đạt được hiệu quả kinh tế lâu dài.
