Bệnh gỉ sắt là một trong những bệnh hại phổ biến và đặc biệt nghiêm trọng ảnh hưởng đến chất lượng và năng suất của cây cà phê. Để có thể tìm ra các biện pháp kỹ thuật và khắc phục được tình trạng gỉ sắt trên cây cà phê, chúng ta cùng tìm hiểu nguyên nhân hình thành và tác hại của bệnh gỉ sắt đối với cây cà phê ngay bây giờ nhé.
Tác hại của bệnh gỉ sắt.
Bệnh gỉ sắt thường xuất hiện chủ yếu trên cây cà phê chè. Bệnh xuất hiện chủ yếu trên lá, tiếp đến là trên thân, quả. Cây nhiễm bệnh sẽ bị rụng lá dẫn đến kiệt sức trên cây, cây héo úa và không thể đậu quả dẫn tới năng suất và sản lượng kém. Khi cây bị bệnh gỉ sắt nặng sẽ chết.
Bệnh gỉ sắt xuất hiện từ raats sớm và có tác hại nghiệm trọng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây cà phê. Vào năm 1940 -1945 hàn ngàn ha cà phê chè phải phá hủy vì nhiệm bệnh gỉ sắt, cây cà phê vối cũng không còn khả năng kháng bệnh đối với loại bệnh nghiệm trong này, tỉ lệ cây bệnh có thể chiếm tới 50% số cây, có khi lên đến 70- 85% số cây trong vườn.
Triệu chứng.
Khi cây cà phê bị nhiễm bệnh gỉ sắt thì mặt dưới của lá cà phê sẽ xuất hiên những chấm nhỏ màu bàng nhạt, khá giống với giọt dầu. Sau một thường gian thì những chấm này sẽ lớn dần và phía trên đó xuất hiện những lớp bột màu cam. Lớp bột này chính là bào tử của nấm gỉ sắt.
Dần dần những bào tử này sẽ ăn rộng ra bề mặt lá và chuyển dần từ màu cam sang màu trắng. Dần dần những bào từ này biến mất và để lại trên lá những vết bệnh màu nâu như bị cháy. Các vết bệnh sẽ xuất hiện ở nhiều nơi trên mặt lá, với khả năng lan rộng chúng có thể liên kết với nhau biến thành những vết cháy lớn khiến toàn bộ bề mặt lá đều bị mất hết sắc tố khiến lá rụng. Khi bệnh nặng và ăn sâu đến thân và quả của cây cà phê thì cây sẽ kiệt quệ mà chết.
Nguyên nhân và sự phát sinh của bệnh gỉ sắt.
Bệnh gỉ sắt do nấm Hemileia vastatrix B & Br chuyên ký sinh trên cây cà phê gây ra. Hiện nay có tới 32 chủng sinh lý của nấm H. Vastatrix B& Br có thể ảnh hưởng đến cây cà phê.
Nhiệt độ và lượng mưa là hai yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sự hình thành và phát triển của bệnh gỉ sắt. Các bào tử nấm thường nảy mầm ở nhiệt độ 22 độ C khi được cung cấp đủ nước.
Bệnh gỉ sắt thường có thời gian phát sinh khác nhau ở các vùng miền.
Tại Điện Biện thời điểm phát sinh bệnh là vào tháng 9-11 và nặng nhất vào tháng 3- 4. Khi nhiệt độ mùa thu có khả năng khiến bệnh lây lan nhiều hơn, đến mùa xuân thì bệnh ở thời kì nặng nhất.
Tại Tây Nguyên, thời điểm bệnh gỉ sắt phát sinh là vào đầu mùa mưa ( khoảng tháng 4 – 5) và phát triển mạnh vào tháng 7 – 9, nhất là trong giai đoạn thu hoạch quả. Trong thời kỳ này, cây cà phê chè có khả năng nhiễm bệnh lên tới 100% và tỷ lệ lá có bệnh là 90%. Đối với cây cà phê vối tùy vào loại giống có kháng bệnh hay không mà tỷ lệ lá nhiễm bệnh sẽ thay đổi.
Trong mùa khô bệnh hầu như không phát triển mà chỉ là những đốm nâu ở trên lá. Tuy nhiên đây chính là nơi ký sinh của bào tử nấm gây bệnh gỉ sắt và chỉ chờ đến mùa mưa năm sau để phát triển. Đây là nguyên nhân chính khiến bệnh gỉ sắt không thể trị dứt điểm hoàn toàn.
Biện pháp phòng trừ.
Hiện nay để có thể điều trị bệnh gỉ sắt trên cây cà phê chúng ta có thể áp dụng các biện pháp sau đây:
- Biện pháp sử dụng giống kháng bệnh được Viện EaKmat nghiên cứu và chọn lọc ra giống cà phê chè Catimor với khả năng chống chịu hoàn toàn với bệnh gỉ sắt.
- Ghép chồi vô tính của các dòng có năng suất cao và có khả năng kháng bệnh đang được ưa tiên ứng dụng rộng rãi.
- Biện pháp hóa học là một trong những chọn lựa hàng đầu của bà con nông dân vì có thể điều trị ngay tức thì và không ảnh hưởng quá nhiều đến năng suất cây trồng.
Bạn nên phòng bệnh gỉ sắt bằng cách phun vào đầu mùa mưa dung dịch Booc- đô hoặc các thuốc gốc đồng như Coc 85, Fuguran, Champion hoặc đồng đỏ để tăng sức đề kháng cho cây.
Các loại thuốc hóa học có khả năng trị bệnh gỉ sắt được khuyến cáo nên dùng như Viben-C 50BTN, Tilt Super 300EC, Anvil 5SC, Dizeb-Mb45 80 WP, … Bạn nên phun thuốc ngay khi phát hiện ra dấu hiệu của bệnh. Đảm bảo lượng thuốc đầy đủ và nên phun ngay dưới bề mặt lá để ngăn chặn sự phát triển của các bào tử.
Trong quá trình chăm sóc bạn cần chú ý tạo điều kiện thông thoáng cho vườn cây, bón phân và làm đất hợp lí để cây được sinh trưởng và phát triển tốt nhất.
